Thần dược sâm nam núi Dành

Sâm Nam núi Dành từ lâu được coi là một loại thần dược, đã có cách đây khoảng hơn nghìn năm. Trong sách ”Đại Nam nhất thống chí”, có ghi ”Sâm nam sẵn ở đỉnh núi Chung Sơn. Cỏ thi cũng có ở đỉnh Chung Sơn”. Núi Chung Sơn được nhắc tới đó là núi Dành ngày nay, thuộc địa phận xã Liên Chung và xã Việt Lập, huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang.

Trong thời gian vừa qua, diện tích trồng sâm nam núi Dành đã được mở rộng lên 24 ha tại các xã Việt Lập, Liên Chung, An Dương, Quang Tiến. Trong đó diện tích cho thu hoạch củ là 2,5 ha, cho thu hoạch hoa là 15 ha.

Cây sâm nam núi Dành được tìm thấy tại khu vực ven sườn núi Dành, có nhiều công dụng dược liệu, bồi bổ cơ thể nên đã được một số hộ dân mang về trồng và tự nhân giống tại địa bàn xã Liên Chung và Việt Lập.

Sâm Nam núi Dành được tổ chức sản xuất theo quy trình nghiêm ngặt từ việc lựa chọn nhân giống cây đầu dòng bố mẹ để cho ra một sản phẩm đạt tiêu chuẩn tốt nhất, chăm sóc đúng thời vụ kết hợp với phòng trừ sâu bệnh theo quy trình VietGap.

Giống Sâm Nam Núi Dành là loài dây leo mảnh, thường nằm bò trên mặt đất hoặc phải tựa, cuốn theo cành lá cây khác để vươn lên. Củ sâm có lớp vỏ bên ngoài hơi cứng, bên trong lõi màu vàng nhạt, mùi thơm dịu, vị hơi ngọt… Có loại sâm năm là loại có 5 lá, sâm ba là loại chỉ có 3 lá nhưng đều có các hoạt chất và công dụng tương đương nhau. Sâm Nam núi Dành cho thu hoạch thường có độ tuổi từ 4 – 7 năm tuổi, có chiều dài 33,47 – 39,15 cm; đường kính: 1,66 – 2,34 cm; khối lượng: 90,18 – 112,06 g.

Chất lượng của sâm nam núi Dành phụ thuộc vào độ tuổi của cây và một số hoạt chất chính cao hơn một số giống sâm khác: Theo kết quả nghiên cứu của Viện Di truyền nông nghiệp cho biết một số nhóm chất chính trong mẫu củ và hoa sâm có chứa các chất gồm saponin, flavonoid, acid hữu cơ, acid amin, saccharid, hàm lượng saponin của cây sâm nam núi Dành tương đương sâm Hàn Quốc. Tuổi của cây sâm càng cao thì hàm lượng các hoạt chất này càng cao, giá trị kinh tế càng cao. Hoạt chất Saponin trong sâm có tác dụng dược tính cung cấp nhiều dưỡng chất quý cho cơ thể như axit amin, vitamin, khoáng chất, dầu thơm… giúp tăng cường sinh lực, tăng khả năng miễn dịch, ngăn ngừa lão hóa, làm long đờm, chữa ho…

Hiện nay, sản phẩm sâm Nam đã được Cục sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận chỉ dẫn địa lý “Núi Dành” trên địa bàn 2 xã Liên Chung và Việt Lập và sản phẩm sâm Nam Núi Dành khô được UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận sản phẩm OCOP đạt hạng 4 sao năm 2021, sản phẩm VIETGAP năm 2022, VIETFARM năm 2023